Pierwsze odnotowane użycie pojęcia "Układ Słoneczny" pochodzi z 1704 roku [2]. Powszechnie akceptowana obecnie teoria powstania Układu Słonecznego, hipoteza mgławicy słonecznej, zdobywała i traciła poparcie od czasu jej sformułowania przez Emanuela Swedenborga, Immanuela Kanta i Pierre'a Simona Laplace'a w XVIII wieku.
Pomoce: kredataśma miernicza (30 m)garść mąkiewentualnie sznurem o długości 1,5 metraobrazki obiektów niebieskich Wiele czasu poświęciłem na ustalanie jak rzeczywiście wygląda układ słoneczny. Zacząłem od zbudowania modelu tego układu obiektów. W miarę zgłębiania tego tematu – sprawdzania i porównywania wielkości okazało się, że nie zdawałem sobie sprawy z rzeczywistych odległości i masy tych obiektów. Większość schematów prezentujących układ Słoneczny nie oddaje rzeczywistości. Proszę spojrzeć na te znalezione w internecie. Tymczasem samo odkrycie wielkości jest powalające. Odkrycia można dokonać samemu odwzorowując układ słoneczny samemu. Zwróćcie uwagę, że taki rysunek – bez podania odległości jest zakłamany (do wydrukowania Poniżej prezentuję zdjęcia, na których próbowałem pokazać mojemu synowi jaka jest różnica wielkości między Plutonem i Ziemskim Księżycem dla wyjaśnienia mu dlaczego Pluton nie został skreślony z listy planet i został okrzyknięty (podobnie zresztą jak Ceres) planetą karłowatą. Zacząłem więc od poszukiwania kul styropianowych. Z ich pomocą zbudowałem wstępną proporcję planet, która niestety okazała się mocno zakłamana, ale na początek pozwoliła zobaczyć jak mały jest Pluton (i jak duże są możliwości ludzkiej cywilizacji w obserwacji tak niewielkim obiektów niebieskich). Przedstawię teraz cztery skale Układu Słonecznego w zależności od potrzeb zastosowania skala spacerowa (30 metrowa) – Układ Słoneczny można pokazać na pobliskiej drodze (podczas spaceru) – uwzględnia jedynie odległości między planetamiskala wycieczkowa (najbardziej sensowna) – skalę tę można zastosować podczas spaceru z dziećmi (500 m)skala rowerowa (1km)skala samochodowa (33 km) W celu samodzielnego zweryfikowania zapraszam też na świetną stronę internetową – kalkulator wielkości astronomicznych. Skala spacerowa (30 m) Skala 30 metrowa – Układ Słoneczny można pokazać na pobliskiej drodze (podczas spaceru) – uwzględnia jedynie odległości między planetami w odległości 39 cm umieszczamy ilustrację Merkuregow odległości 72 cm od Słońca ustawiamy Wenusw odległości 1 m od Słońca umieszczamy Ziemięw odległości 1,52 cm od Słońca umieszczamy Marsaw odległości 5,2 m od Słońca umieszczamy Jowiszaw odległości 9,6 m od Słońca umieszczamy Saturnaw odległości 19 m od Słońca umieszczamy Uranw odległości 30 m od Słońca umieszczamy Neptuna Źródło: Dzieci w świecie nauki, Warszawa: Feredacja Inicjatyw Oświatowych 2013, s. 141. Zerknijmy jak to wygląda podczas zajęć z dziećmi. Wśród przedmiotów wykorzystałem: kijki, gotowe obrazki planet, taśmę 30 m, oraz pinezki. Pinezkami przytwierdziłem obrazki do kijków, które następnie wbiłem do ziemi zgodnie w/w odległościami. Odległości tych poszukiwał na miarce mój syn (na zdjęciach). davdavdavdavdav Podczas takich zajęć można pokazać dzieciom odległość, a także ustalić jaka planeta jak szybko krąży wokół Słońca. Wystarczy jeśli dziecko – stanie w miejscu Słońca i trzymając jeden koniec sznurka (jego długość wcześniej ustaliliśmy) będziemy krążyć wokół Słońca napinając sznurek. Teraz wystarczy wyjaśnić, że jeden taki obrót Ziemi wokół Słońca trwa 1 rok, czyli 365 dni. Teraz porównajmy taki obrót z innymi planetami. Dzieci szybko ustalą, że szybciej wokół Słońca krąży Merkury a wolniej Mars czy Jowisz. Ustalą, że najwolniej (z wymienionych) krąży Uran. Teraz możemy wprowadzić jednostkę – nasze dziecko ma 4 lata (Marcin – na zdjęciu). To znaczy, że w trakcie jego życia Ziemia 4 razy okrążyła Słońce. Na Jowiszu, który jest wiele dalej i którego obieg wokół Słońca trwa dłużej okaże się, że jego rok jest dłuży niż ziemski, dlatego można (uogólniając) powiedzieć, że żyjąc na Jowiszu Marcin będzie miał teraz 2 latka lub nawet 1 rok. Skala wycieczkowa (500 m) W przedstawionym wyżej modelu zachowana została jedynie odległość między obiektami niebieskimi. Pokazując dzieciom odległości między planetami zaznaczaliśmy same planety w sposób symboliczny wykorzystując plakietki. Dzieciom mogło się wydawać, że planety choć są daleko od siebie są jednak duże (zdjęcia prezentujące planety były dużej). To może rodzić błędne wyobrażenia. Tymczasem aby przedstawiać względnie realne proporcje między planetami i jednocześnie zachować odległość między nimi pokusiłem się o zademonstrowane innych propozycji. Wszystko zaczyna się od tego, że planety są położone daleko od siebie i są niezwykle małe. Dla przykładu poniżej zamieszczam kule styropianowe, na podstawie których chciałem ustalić wielkość i odległości między nimi. Wyznacznikiem był Jowisz, który ma 80 cm obwodu (to największa planeta). Jego odległość od Słońca wyniosła ponad 4 km – aż trudno uwierzyć, że dopatrzyli się Jowisza już starożytni! Udając się na wycieczkę możemy pokazać dzieciom jaka jest skala Układu Słonecznego. Do jego zademonstrowania potrzebna jest kreda i taśma metrowa (np. 30 metrowa). Tak wyposażeni możemy rozpocząć wycieczkę po Układzie Słonecznym zmniejszonym 10 miliardów razy (10 000 000 000). Zaczynamy od narysowania Słońca. Ma ono (w tej skali) 140 mm średnicy. Po wykonaniu 5,8 metrów schylamy się i rysujemy koło w wielkości pół milimetra (dokładnie 0,48 mm), będzie to Merkury. Po przejściu kolejnych 50 metrów (a więc będzie to już 10,8 m od Słońca) rysujemy Wenus, w przyjętej skali ma ona średnicę 1,21 mm. Trzecią planetę Układu Słonecznego – Ziemię (o średnicy 1,27 mm) należy narysować po zrobieniu kolejnych 4 metrów (od Słońca jest to już 14,7 metrów). Naturalny satelita Ziemi – Księżyc znajduje się w odległości od Ziemi o 3,8 cm i ma średnicę prawie 0,4 mm. Oddalając się dalej od Słońca zrobieniu kolejnych 79 metrów (a więc 22,8 metrów od Słońca) zbliżamy się do Marsa. Ma on średnicę 0,68 mm. Wykonując następne 22,1 metrów przecinamy pas asteroidów (jest to 44,9 metr od Słońca). Trudno narysować tak niewielkie elementy dlatego pas asteroidów może upodobnić rozsypana mąka. Każda z jej cząsteczek może obrazować poszczególne asteroidy. Największym spośród ustalonych asteroidów jest Ceres. Jowisz spotkamy dopiero po kolejnych 33 metrach (jesteśmy teraz już 77,8 metry od Słońca). Jowisz jest największą planetą naszego Układu – w naszej skali będzie miał 14,2 mm średnicy. Wokół niego krąży wiele księżyców. W naszej skali znajdują się one w odległości od 1,8 cm do 2,37 m od Jowisza. Saturn czeka na nas gdy jeszcze raz przejdziemy taką samą odległość jak do tej pory, a więc 142 m (jesteśmy już 142 metrów od Słońca). Saturn ma średnicę 12 mm (drugi co do wielkości. Wokół tej planety również krąży wiele księżyców i znajdują się one w odległości od 1,4 cm do 1,2 m. Uran znajduje się po przebyciu 287 m od Słońca (a więc 145 m od Saturna). Uran ma średnicę 5 mm. Po pokonaniu kolejnych 162 od Urana docieramy do Neptuna. Znajduje się one 449 m od Słońca (w naszej skali). Jego średnica wynosi 4,8 mm. Na tym kończy się nasz pięciuset metrowy spacer. Dodam, że gdybyśmy przeszli kolejnych 145 m napotkalibyśmy Plutona (to już 594 m od Słońca), która ze względu na wielkość (średnica wynosi 0,3 mm) nazywana jest planetą karłowatą. Największy z jej księżyców Charon znajduje się 2 mm od niej. Zewnętrzne krawędzie Układu Słonecznego kończą się w odległości 1000 m (a więc 1 km) od Słońca – w naszej skali !! Tworzy je tzw. Pas Kuipera. Najbliższa gwiazda – Proxima Centauri, względem naszego Układu Słonecznego (w naszej skali) znajduje się 4000 km od naszego Słońca !! Skala rowerowa (1 km) Skala samochodowa (33 km) Poniżej zamieszczam kule styropianowe, na podstawie których chciałem ustalić wielkość i odległości między nimi, aby nieco zwiększyć skalę i pokazać proporcję używając „sensowych” wielkości, które można wziąć do dłoni. Wyznacznikiem był Jowisz, którego kulka ma 80 cm obwodu (to największa planeta). Jego odległość od Słońca wyniosła ponad 4 km – aż trudno uwierzyć, że dopatrzyli się Jowisza już starożytni! Oto przykładowa relacja obiektów Saturna i Ziemi. Dodam, że skala wynosi: 1:178 788. davsdr Skala do wydruku znajduje się Słońce – odległość od Słońca: m, – wielkość (podaję obwód kuli): 778 cm (a więc 7 m i 78 cm)Merkury – odległość od Słońca: 324 m, – wielkość: 2,71 cmWenus – odległość od Słońca: 604 m, – wielkość: 6,79 cmZiemia – odległość od Słońca: 836 m, – wielkość: 7,14 cmMars – odległość od Słońca: 1 274 m (a więc 1 km i 274 m), – wielkość: 3,8 cmCeres (największa planeta karłowata w pasie asteroidów) – odległość od Słońca: 2 315 m, – wielkość: 0,53 cmJowisz – odległość od Słońca: 4 352 m, – wielkość: 80 cmSaturn – odległość od Słońca: 7 981 m, – wielkość: 67,5 cmUran – odległość od Słońca: 16 054 m, – wielkość: 28,57 cmNeptun – odległość od Słońca: 25 168 m, – wielkość: 27,71 cmPluton – odległość od Słońca: 33 035 m, – wielkość: 1,32 cm Wśród interesujących zdjęć znalezionych w internecie prezentujących skalę układu słonecznego znalazłem: Jak widać wykorzystanie papieru toaletowego nie zna granic – roli mają średnio 30 metrów, więc z powodzeniem można na nich przedstawić pierwszy model (wielkość planet nie jest właściwa). Powyżej przedstawiony model nie zachowuje co prawda rzeczywistych wielkości, ale jest „smacznym” pokazem obiektów. Powyżej przedstawiony został model z zachowaniem wielkości obiektów i ich odległości!! Co ciekawe mieści się na dość niewielkim terenie. Dodam, że pokazując długopisy Autor ma na myśli kuleczki, które znajdują się w miejscu w którym długopis styka się z kartką papieru, ta kulka jest rzeczywiście niewielka!! Oto przykład wycieczki, którą proponujemy dla nauczycieli i dzieci z Miejskiego Przedszkola nr 5 w Żyrardowie. Najpierw zaczniemy od zdjęć ustalonych na stronie Google w celu ustalenia położenia położenia (długości i szerokości geograficznych). Dane te pojawiają się po kliknięciu na miejsce gdzie będziecie chcieli narysować Słońce. Lokalizacja położenia Miejskiego Przedszkola nr 5 w Żyrardowie Teraz te dane GPS należy podać na stronie internetowej kalkulatora wielkości astronomicznych. Tak wygląda strona i tu trzeba je wpisać: Tak wyglądają zdjęcia tej strony w kwietniu 2020 roku. Na ostatnim pokazałem gdzie trzeba wpisać dane o położeniu Przedszkola Gotową mapę możecie ściągnąć w formie pliku z rozszerzeniem php na swój telefon lub tablek. Trzeba zmienić rozszerzenie pliku na „.kml” a następnie otworzyć go w programie Google Earth. Zobaczycie tym samym tą samą mapę u siebie na urządzeniu mobilnym. Dysponując takim zdjęciem możecie je powiększać i oglądać tak jak to poniżej. Dysponując takimi zdjęciami łatwo iść z dziećmi na wycieczkę i zaznaczać położenie obiektów niebieskich w odpowiedniej skali Przypominam, że na stronie internetowej (kalkulatorze) będziecie mieli odpowiednie informacje na temat wielkości i odległości. Ze starszymi dziećmi można udać się na wycieczkę z miarką 30m, która pozwoli wam względnie dokładnie obliczyć wielkości i odległości. A tak wyglądała nasza prywatna wycieczka – rodzinna 🙂 w tej samej skali, choć nieco innej lokalizacji. W objętej skali ok. 1 : 3 000 000 000 słońce było takie duże: Słońce w naszej skali ma 46 cm Teraz przejdziemy do zaznaczenia Merkurego i innych planet. Niestety nawet w tej skali ich zaznaczenie jest – niedokładne – powinny być mniejsze, ale trudno jest tak małe kropki narysować za pomocą kredy 🙂 Z pozdrowieniami dla nauczycieli „Małej Trójki” Szkoły Podstawowej nr 3 w Żyrardowie przesyłam gotową skalę Układu Słonecznego, w którym Ziemia oddalona jest od Słońca (AU) o 120 m (jest to skala 1 : 1 246 670 000). Tak wyglądają obliczenia na stronie ThinkZone Strona ThinkZone przygotowana do lokalizacji Szkoły Podstawowej nr 3 „Małej Trójce” w Żyrardowie przy założeniu, że AU wynosi 120 m. Tak wyglądają poszczególne odległości położenia obiektów kilku planet w Układzie Słonecznym. Kolejne przybliżenia do „Małej” SP3rekomendacje dla Ciebie. 19, 90 zł. Układ Słoneczny Planety Kosmos Model Zestaw Zabawa Naukowa Ruchomy Zbuduj. 28,89 zł z dostawą. kup do 17:00 - dostawa jutro. SUPERCENA. 144, 90 zł. CADA KOLCKI KONSTRUKCYJNE UKŁAD SŁONECZNY 865 EL.
W stolicy Podkarpacia w Rzeszowie powstanie model Układu Słonecznego, który będzie wpisany w tkankę miasta. Planety zostaną rozlokowane na orbitach eliptycznych, których układ będzie odpowiadał faktycznemu układowi planet w dniu lokacji Rzeszowa, czyli w południe 19 stycznia 1354 roku. Projekt będzie sfinansowany z budżetu miasta. Instalacja ma być gotowa do końca sierpnia. Pomysłodawcą jest znany popularyzator nauki – Paweł Pasterz. „Gniezno ma Króliki, Wrocław – Krasnale. Rzeszów – jak przystało na Stolicę Innowacji – będzie miał planety Układu Słonecznego” – można przeczytać na stronie Urzędu Miasta Rzeszowa. Na pomysł, aby w Rzeszowie powstał model Układu Słonecznego wpadł Paweł Pasterz, czyli znany nie tylko w Rzeszowie, popularyzator nauki, współtwórca i współorganizator „Dnia Odkrywców – Interaktywnego Pikniku Wiedzy” oraz programu Radiolatorium. To właśnie w tym radiowym programie po raz pierwszy przedstawiony został pomysł, aby Układ Słoneczny w skali można było zamontować w przestrzeni miasta. Taka instalacja będzie miała ogromny walor edukacyjny. Ludzie często nie zdają sobie sprawy jakie są odległości między planetami układu, jaka jest wielkość poszczególnych planet – mówi Paweł Pasterz. Projekt zostanie sfinansowany z budżetu miasta Rzeszowa. Umowa z wykonawcą została już podpisana. Instalacja ma być gotowa do końca sierpnia – mówi Aleksandra Wąsowicz-Duch, dyrektor Zarządu Zieleni Miejskiej w Rzeszowie. Jak będzie wyglądała ta instalacja? Słońce będzie na rzeszowskim Rynku. Pozostałe planety układu rozlokowane zostaną według schematu wpasowanego w plan miasta. Będą one zamontowane w specjalnie przygotowanych puszkach, podobnych do tych, jakie wykorzystywane są do montowania reflektorów pozycyjnych, oświetlających budynki z poziomu terenu. To rozwiązanie najprostsze i nie ingeruje w przestrzeń miasta – tłumaczy Paweł Pasterz. Elementy instalacji umieszczone zostaną w nawierzchniach ulic: Króla Kazimierza, Baldachówki, 3 Maja, Mickiewicza, Akacjowej, Warszawskiej, Krośnieńskiej i na zieleńcu przy Bulwarze WSK. W instalacji uwzględniono następujące ciała niebieskie, wchodzące w skład Układu Słonecznego: Słońce, planety Merkury, Wenus, Ziemia, Mars, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun, planety karłowate Ceres i Pluton, oraz naturalnego satelitę Ziemi - Księżyc Foto: Rzeszowski Układ Słoneczny, fot. Paweł Pasterz. W większości tego typu modeli instalowanych w przestrzeni miast, planety są ustawione w jednej linii, co bardzo rzadko zdarza się w rzeczywistości. Układ planet w zaprojektowanym dla Rzeszowa modelu jest rozlokowany na orbitach eliptycznych, których układ odpowiada faktycznemu układowi planet w dniu lokacji Rzeszowa, czyli w południe 19 stycznia 1354 roku. Uzyskany zostanie w ten sposób dodatkowy element edukacyjny – historyczny – mówi Pasterz. Obliczenia astronomiczne i geodezyjne wykonał technik geodeta Mariusz Meus z Krakowa. Model wykonany zostanie w skali 1:2200000000 nawiązując tym do przebiegającego przez Rzeszów południka znaczącego o długości geodezyjnej 22 stopnie wschód (22°E). Orientację układu współrzędnych przyjęto tak, aby odcinek Słońce – Ziemia pokrywał się z geodezyjnym kierunkiem północ-południe, czyli południkiem lokalnym, przechodzącym przez punkt lokalizacji modelu Słońca. Wielkość planet i odległości między orbitami (licząc od Słońca) obliczono zakładając, że średnica gwiazdy (~630 mm) to 109 średnic Ziemi (~6 mm), przyjęto też – jednostkę astronomiczną (średnią odległość Ziemi od Słońca) jako 107 średnic Słońca - w skali rzeszowskiego modelu to ~70 metrów. Źródło: Urząd Miasta Rzeszowa Oprac. Paweł Z. Grochowalski Czy Układ Słoneczny nie ma już żadnych tajemnic? Od zawsze człowiek patrzył w niebo, ale teraz, dzięki technologii XXI wieku, widzimy znacznie więcej niż nasi przodkowie mogli dostrzec gołym okiem. Twoje cele dowiesz się, jak zbudowany jest Układ Słoneczny, poznasz podstawowe składniki i elementy Układu Słonecznego oraz sposoby ichUkład słoneczny - model UKŁAD SŁONECZNY - MODEL MODEL UKŁADU SŁONECZNEGO – Zabawka została stworzona dla młodych odkrywców ciekawych świata oraz wszechświata. W zestawie znajduje się: układ słoneczny do malowania, farby, pędzelek, stojak oraz zestaw montażowy. Przy odrobinie cierpliwości i wytrwałości powstanie niesamowity model układu słonecznego, który będzie wyjątkową ozdobą dziecięcego pokoju lub prezentem od serca. ŚWIECI W CIEMNOŚCI – Zestaw posiada 7 intensywnych kolorów, na które pomalować możemy model. Jeden z nich (biały) powoduje, że pomalowana nim planeta świeci w ciemności. Dzięki temu układ słoneczny świetnie sprawdzi się jako lampka nocna, która wieczorem umili dziecku zasypianie. ŁATWY W MONTAŻU – Model niezwykle szybko i łatwo się składa, dzięki czemu dzieci mogą robić to samodzielnie, bez pomocy rodziców/opiekunów. Wystarczy wykręcić kawałki modelu z szablonu, złożyć połówki planet w całość, a następnie włożyć metalowe pręciki w otwory na dole kulek i przymocować do stojaka. Możemy pomalować planety przed lub po złożeniu układu słonecznego. KREATYWNA ZABAWA – Zabawka nie tylko świetnie zajmie czas dziecka. Nauczy go również cierpliwości, staranności i rozwinie kreatywność. Przy okazji pociecha może przyswoić nazwy planet w naszym układzie słonecznym i dowiedzieć się o nich kilku ciekawych informacji. Jest to idealny, pomysłowy prezent, dla dzieci, które lubią malować, oraz wykonywać inne prace manualne. SPECYFIKACJA - wymiary (szer/dł/wys): 16/10/9cm; waga w opakowaniu: 0,19kg; certyfikaty: CE i EN 71; wiek: 8+. SPECYFIKACJA wymiary (szer/dł/wys): 16/10/9cm waga w opakowaniu: 0,19kg certyfikaty: CE i EN 71 wiek: 8+ Ten wyjątkowy zestaw pozwoli samodzielnie stworzyć Twojemu dziecku prawdziwy model naszego układu słonecznego. W skład zabawki wchodzi: szablon, na którym znajduje się 8 planet, stojak, 7 kolorów farb, pędzelek oraz mały zestaw do montażu w postaci metalowych drucików, na których mocowane są kulki. Bardzo łatwo i szybko się go składa dzięki czemu pociecha może wykonać cały model sama. Model układu słonecznego oprócz tego, że sprawia niesamowitą frajdę małemu projektantowi, pomaga mu poznać wszechświat. Dzięki zabawie pozna nazwy wszystkich 8 planet oraz ciekawe informacje na ich temat. Idealnie nadaje się dla dzieci, które lubią malowanie, modelowanie i inne prace ręczne. Jest świetnym pomysłem na prezent. Jedna z farb zawartych w zestawie posiada właściwości, które sprawiają, że świeci w ciemności. Można mieszać ją z innymi kolorami farbek aby uzyskać wyjątkowe, błyszczące wykończenie. Świetnie posłuży zatem jako ozdoba pokoju dziecięcego, która swoim blaskiem będzie towarzyszyć dziecku podczas zasypiania.